Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü 1982-83 öğretim yılında Hacettepe Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu çatısında İngilizce Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı olarak kurulmuştur. Bölümümüz, 1987 yılında Edebiyat Fakültesi’ne bağlanmıştır. 1992 yılında Fransızca Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı, 2007 yılında ise Almanca Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı kurulmuştur. Bu güne kadarki Bölüm Başkanları sırasıyla, Prof. Dr. Saadet Bozkurt, Prof. Dr. Deniz Bozer, Prof. Dr. Berrin Aksoy’du, Prof. Dr. Ayfer Altay ve Prof. Dr. Sibel Bozbeyoğlu'dur. Bölüm başkanlığı görevini şu anda Prof. Dr. Mümtaz Kaya yürütmektedir. Bölüme kadrolu olarak alınan ilk akademik personel Prof. Dr. Ayfer (Akansel) Altay, Prof. Dr. Berrin (Karayazıcı) Aksoy ve daha sonra Doç. Dr. Aymil Doğan’dır. Ardından Doç. Dr. Asalet Erten bu bölümde çalışmaya başlamıştır. Bununla birlikte Türkiye’de çeviribilim alanında eğitim alarak bu alanda ders vermeye başlayan ilk öğretim üyesi de halen bölümümüzde çalışmakta olan Yrd. Doç. Dr. Elif Ersözlü’dür.
Mütercim-Tercümanlık Bölümü'nün kuruluş amacı, bilimsel yöntemler çerçevesinde hukuk, iktisat, edebiyat, sosyal, teknik ve fen bilimleri, tıp, siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler, maliye ve benzeri birçok konuda ve çağın gerekleri doğrultusunda gelişmekte olan yeni alanlarda İngilizce-Türkçe, Fransızca-Türkçe ve Almanca-Türkçe dil çiftleri çerçevesinde yazılı ve sözlü çeviri yapabilecek bilgili, kültürlü, entelektüel altyapıya sahip, mesleğin gerektirdiği becerilerle donanmış ve bu alanda büyük ölçüde gereksinim duyulan nitelikli mütercim ve tercümanlar yetiştirmektir. 2009 yılı itibariyle bölümümüz daha derinlikli ve profesyonel sözlü ve yazılı çeviri eğitimi vermeye başlamıştır. Buna göre lisans öğrencileri 5. dönem başlangıcında Sözlü Çeviri Yatkınlık Sınavı’na girerek başarılı oldukları takdirde öğrenimlerine sözlü çeviri grubunda devam etmekte ve böylece öğrencilere istekleri, yetenekleri, bilgi ve becerileri doğrultusunda daha kaliteli bir eğitim sunmak hedeflenmektedir. Öğrenciler bu programın sonunda sözlü çevirmen olarak mezun olmaktadırlar.
Bölümümüzde 2003-2004 öğretim yılında İki Dilli Diploma programına başlanmıştır. 2007-2008 öğretim yılından itibaren Strazburg Üniversitesi’yle birlikte Strazburg Diploması Programı eğitimi verilmektedir. Bugüne kadar 25 öğrenci Strazburg Diploması Programı’ndan mezun olmuştur. 2009-2010 öğretim yılından itibaren kendi öğrencilerimize Çift Anadal eğitimi, Üniversitemizin diğer bölümlerine ise Yandal eğitimi verilmektedir. Tüm bu programlar ile birlikte Staj Programı, zaman içinde standartlaştırılmış, ilgili kılavuzlar hazırlanmış ve yürütme koordinatörlere bağlanarak karar alma mekanizması ile öğrenci arasındaki bilgi akışı ve danışmanlığın daha sağlıklı bir şekilde işlemesi sağlanmıştır. Öğrencilerimiz bölüm web sayfası ile birlikte koordinatörlerin kişisel web sayfaları ve resmi sosyal medya hesaplarından programla ilgili bilgi edinmekte, sorularına en kısa sürede yanıt bulmakta ve sorunlarını giderebilmektedir. Öğrencilerin öğretim görevlileri koordinatörlüğünde kurduğu tematik e-posta grupları yine bilgi akışını hızlandıran bir gelişme olarak zaman içinde ortaya çıkmıştır. Bölümün hedefleri arasında internet üzerindeki bilgi ve belge paylaşımını bütünleşik bir uzaktan eğitim platformu üzerine yerleştirmek ve bir mezun veri tabanı oluşturmak bulunmaktadır.
Bölüm müfredatı sürekli izlenmekte olup, tarih içinde çağın ve piyasanın gereklerine ve dünyadaki çeviri eğitiminin gelişimine paralel bir şekilde değişikliklere uğrayarak yenilenmektedir. 2001 yılında Bologna süreci ve ikili protokol kapsamında bölüm müfredatı Strazburg Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nün müfredatı ile uyumlu hale getirilerek Çift Diploma Programı’na zemin hazırlanmıştır. 2009-2010 öğretim yılı itibariyle gerçekleşen son değişiklik ile bölüm, temel derslerin yanı sıra modüler yapısı, Mizah Çevirisi, Kadın Araştırmaları ve Çeviri, Araştırma Teknikleri, Türk İşaret Dili gibi Türkiye’de ilk sayılabilecek seçmeli dersleri, çeviri araçları, film ve altyazı çevirisini konu edinen teknik ağırlıklı dersleri ile çağının ötesinde, bilimsel derinliğe sahip ve iş dünyasının beklentilerini karşılayan bir müfredata kavuşmuştur. Bu derslerin verilebilmesi için teknik olanaklar giderek arttırılmış, bu bağlamda Çeviri Araçları, Terim Çalışmaları, Çevirmenler için Bilgi Teknolojileri gibi derslerin verildiği bilgisayar dersliği kurulmuş ve kapasitesi zaman içinde arttırılmış, bilgisayarlar yenilenmiş ve yazılımlar güncellenmiştir.
Mütercim-Tercümanlık Bölümü akademik kadrosunu her geçen yıl daha da zenginleştirerek, çeviribilimin farklı alanlarında başarılı çalışmalar ortaya koyan öğretim elemanları ile araştırma ve öğretim faaliyetlerine devam etmektedir. Bölümün akademik kadrosu çeviri literatürünü yakından takip etmekle kalmayıp Hindistan’dan Japonya’ya, ABD’den, Çin Halk Cumhuriyeti’ne kadar geniş bir coğrafyada bildiriler sunarak, dünyaca ünlü dergilerde makaleler yayınlayarak çeviribilime katkıda bulunmaktadır. Bölümün akademik kadrosu Türkiye’de çeviri alanında pek çok ilke imza atmıştır. Bunların arasında çeviribilim alanında ilk doçentlik derecesinin bölüm elemanları tarafından alınması; tıp çevirisi, hukuk çevirisi ve sözlü çeviri alanlarında ilk akademik kitapların yazılması ve yayınlanması ile sözlü çeviri alanında ilk doktora ve doçentlik derecelerinin alınması sayılabilir. Bunun yanı sıra bölüm elemanları geçmişten bu yana Türkiye ve dünyanın çeşitli ülkelerindeki kurum ve kuruluşlara bölümde birlikte oluşturulan bilgi ve deneyimlerini aktarmaktadır. Bu öğretim faaliyetleri arasında, TBMM’nin çevirmen kadrosuna, Ankara Üniversitesi’nde düzenlenen bir eğitim programında devlet kurumlarının çevirmen kadrolarına verilen AB hukuku ve AB metinleri çevirisi dersi; AB Bakanlığı, Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Birimi, Bakü Azerbaycan Diller Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Kapadokya Meslek Yüksek Okulu gibi kurumlara verilen çeviri araçları eğitimleri sayılabilir. Bölümün öğretim elemanları geçmişten bu yana kendilerini geliştirmek için yine yurt içi ve yurt dışındaki pek çok akademik öğretim faaliyetine katılmaktadır. Öğretim elemanlarımızın stajyer/öğrenci olarak katıldıkları bu türden programlar arasında 1990 yılında AB Komisyonu ve Devlet Planlama Teşkilatı’nın AB Hukuku ve AB metinleri çevirisi alanında sunduğu 6 aylık staj, 2012 yılında çeviribilim alanında dünyanın en saygın yaz okullarından biri olan CETRA’da sözlü çeviri temalı yaz okulu, TermNet tarafından Köln’de düzenlenen terimbilim eğitimi sayılabilir. Bölüm geçmişinden bu güne çok sayıda uluslararası konferansa da ev sahipliği yapmıştır. Bunlara ek olarak akademik personelimiz Hacettepe Üniversitesi’nin çeşitli birimlerine hem yazılı hem sözlü çeviri desteği sağlamaktadır. Bu faaliyetlerin arasında bölümün 2012 yılı itibariyle güncel web sayfasının bölümümüzce İngilizceye çevrilmesi de yer almaktadır.
Mütercim-Tercümanlık Bölümü kurulduğu günden bu yana toplam 1414 mezun vermiştir. Mütercim-Tercümanlık lisans diplomasına sahip öğrenciler için geniş bir kariyer yelpazesi bulunmaktadır. Mezunlar, özel sektör ve devlet sektörünün çevirmen gerektiren bütün kurum ve kuruluşlarında, örneğin ticaret, dış ilişkiler, teknik, bilim, hukuk, tıp, medya, yayıncılık ve turizm alanlarında çalışma olanağına sahiptir. Mezunlarımız henüz öğrencilik sürecinde uluslararası organizasyonlarda çevirmenlik yapmakta ve staj olanağı sayesinde geçmişten bu yana sektörle dirsek teması halinde bulunmaktadırlar. Bölümün akademik personelini kendi altyapısından yetiştirmesi, usta-çırak ilişkisinin sağlamlaşmasına ve Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık ekolünün oluşmasına yardımcı olmuştur. Bu ekol mezunların çeviriye bakış açılarından, profesyonelliklerine, etik değerleri sahiplenişlerinden, diğer mezunlarla ilişkilerine kadar pek çok noktada kendini belli etmektedir. Özellikle Ankara çeviri camiasında Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü mezunu olmak bir itibar unsuru olagelmiştir.
Mütercim-Tercümanlık Bölümü, Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim Bölümü ile birlikte ülkemizde çeviri alanında akademik düzeyde eğitim veren ilk bölümdür. Dolayısıyla şu anda Türkiye’nin dört bir yanındaki üniversitelerin mütercim-tercümanlık ve çeviribilim bölümlerinde çalışan sayısız akademisyen bölümümüzden mezun olmuştur. Bu açıdan bakıldığında Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü tarih içinde kendisine çeviribilim alanında bir ekol yaratabilmiş ve “hocaları yetiştiren okul” olarak haklı bir üne kavuşmuştur.
Tüm bunların ışığında geçmişin birikimini eskiyip yıpranmadan geleceğe taşımayı hedefleyen Mütercim-Tercümanlık Bölümü zaman içinde açılan anabilim dalları, zenginleşen akademik kadrosu, öğrenci profili ve teknik olanakları ile ülkemizde bulunan ve sayıları yaklaşık 55’e varmış mütercim-tercümanlık ve çeviribilim bölümleri arasında son derece önemli ve önde gelen bir konumda bulunmaktadır. Bununla birlikte geride bırakılan 30 yıl, bölümün sadece dersliklerine, koridorlarına, ofislerine sinmekle kalmamış, Hacettepe Mütercim-Tercümanlık ailesinin bir parçası olmuş her bireyde yaşamaya devam eden bir tür “bölüm ruhu” oluşmasını sağlamıştır. Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü tarihi boyunca tüm somut başarılarının yanı sıra bu ruhun korunmasına ve güçlenmesine büyük önem vermiştir.
İngilizce Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı bölümün ilk anabilim dalıdır. Dolayısıyla, bölümün tarihi aynı zamanda anabilim dalının da tarihidir denilebilir. 1992 yılında bu anabilim dalında Yüksek Lisans Programı açılmıştır. İngilizce Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı yüksek nitelikli öğrenci profili ve mezun ağı, öğretim üye ve görevlilerinin dünyanın dört bir yanında yürüttüğü bilimsel çalışmalar, geçmişi 30 yıla dayanan bilgi birikimi ve ekolü, sürekli yenilenen dinamik yapısı ile Türkiye’de çeviribilim ve çeviri pratiği alanlarında standart oluşturan, eğilimleri belirleyen akademik kurumdur.
2011 yılı itibariyle üniversiteye giriş sınavında Türkiye 37.si ile 1284.sü aralığındaki öğrenciler İngilizce Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı’nda yüksek öğrenim görmeye hak kazanmıştır. Anabilim dalı ilk mezunlarını 1988 yılında vermiştir.
1992 yılında, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü’ne bağlı olarak kurulduktan sonra günümüzde giderek çoğalan gereksinimlere cevap vermek üzere hukuktan ve iktisattan tıbba, uluslararası ilişkiler, güzel sanatlar ve edebiyattan teknik alanlara kadar uzanan geniş bir yelpazede bilimsel yöntemler ışığında yazılı / sözlü, ardıl / eş zamanlı çeviriler yapabilecek nitelikte elemanlar yetiştirmeyi amaçlayan Fransızca Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı, Türkçe-Fransızca iki dilli lisans diploması (Yürürlükten kaldırılmıştır) ile sonuçlanan dört yıllık bir program yürütmektedir.
2011 yılı itibariyle üniversiteye giriş sınavında Türkiye 31562.si ile 1599.su aralığındaki öğrenciler Fransızca Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı’nda yüksek öğrenim görmeye hak kazanmıştır. 1992-1993 öğretim yılında eğitime başlayan anabilim dalı ilk mezunlarını 1996 yılında vermiştir.
Devam eden AB müzakereleri ve AB’de Almanya’nın ağırlığı, ekonomik ve kültürel ilişkilerimizin en yoğun olduğu ülkelerin Almanca konuşulan ülkeler olması gibi gerçekler ışığında ortaya çıkan nitelikli Almanca mütercim-tercüman ihtiyacını Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü deneyimi ile karşılamanın hedeflendiği, 2006 yılının son aylarında başlayan kuruluş çalışmaları, Almanca Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı’nın kuruluşunun 24 Nisan 2007 tarihinde Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanması ile sonuçlanmıştır.
2011 yılı itibariyle üniversiteye giriş sınavında Türkiye 293.sü ile 3563.sü aralığındaki öğrenciler Almanca Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalı’nda yüksek öğrenim görmeye hak kazanmıştır. Anabilim dalı ilk mezunlarını 2011 yılında vermiştir.
HÜÇEV, Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü öğrencilerinin 2000 yılında kurmuş ve yıllar içinde bölüm akademik danışmaları ile geliştirerek büyütmüş olduğu öğrenci topluluğudur. Başta mütercim-tercümanlık bölümü öğrencileri olmak üzere çeviri ile ilgilenen tüm Hacettepe öğrencilerini bir araya getirecek farklı etkinlikler düzenleyerek bilgi paylaşımı sağlamayı, eğlenerek kaynaşmayı ve öğrencilerin müstakbel meslekleriyle bağlarını kuvvetlendirmeyi amaçlayan HÜÇEV, kurulduğu yıldan bu yana bünyesindeki çeşitli birimlerle bu amaçlarını en iyi şekilde yerine getirmiştir. Topluluk dinamik içyapısı ve geniş faaliyet yelpazesi ile kuruluşundan bu yana sayısız etkinlik gerçekleştirmiştir. Yemek organizasyonları, film gösterimleri, doğa gezilerinin yanı sıra HÜÇEV bölüme çeviri dünyasından konuşmacılar çağırarak alanın ö